Bài tập mẫu về lai một cặp tính trạng

Một số bài tập tự luận về phép lai một cặp tính trạng để các em học sinh làm quen với toán sinh học phần quy luật di truyền trước khi làm bài tập lai hai hay nhiều tính cũng như làm bài tập trắc nghiệm về quy luật phân li.

1. Ở ngô, tính trạng thân cao là trội hoàn toàn so với thân thấp. Hãy xác định:

a. Kiểu gen và kiểu hình của cây bố mẹ phải như thế nào để $F_1$ có sự phân li kiểu hình theo tỉ lệ 1 cao : 1 thấp?

b. Kiểu gen và kiểu hình của cây bố mẹ phải như thế nào để $F_1$ có sự phân li kiểu hình theo tỉ lệ 3 cao : 1 thấp?

c. Kiểu gen và kiểu hình của cây bố mẹ phải như thế nào để $F_1$ có kiểu hình toàn thân cao?

2. Ở người, tính trạng nhóm máu được quy định bởi một gen có 3 alen là $I^A$, $I^B$, $I^O$. Sự tổ hợp 

của từng nhóm hai alen với nhau tạo nên trong quần thể người các kiểu hình tương ứng với các kiểu gen như sau:

- Nhóm máu A có kiểu gen: $I^AI^A$, $I^AI^O$.

- Nhóm máu B có kiểu gen: $I^BI^B$, $I^BI^O$.

- Nhóm máu AB có kiểu gen: $I^AI^B$.

- Nhóm máu O có kiểu gen: $I^OI^O$.

a. Vì sao có 6 kiểu gen nhưng chỉ có 4 kiểu hình?

b. Những nhóm máu nào có thể xuất hiện ở thế hệ con thuộc gia đình sau đây: mẹ nhóm máu B, bố nhóm máu AB?

c. Để các con có đủ nhóm máu A, B, AB và O thì kiểu gen của bố mẹ về nhóm máu phải như thế nào?

3. Khi khảo sát tính trạng hình dạng quả, do một gen quy định. Người ta đem lai cây quả tròn với cây quả bầu. Thu được F1 đồng loạt quả tròn.
a. Từ kết quả trên ta kết luận được điều gì? Cho biết kết quả F2?
b. Dựa vào kết quả kiểu hình đời F2 ta có thể biết chắc chắn kiểu gen của chúng hay không? Vì sao? Hãy nêu phương pháp xác định kiểu gen của chúng?

4. Đem lai F1 có kiểu gen giống nhau với ba cây I, II, III có kiểu gen khác nhau, thu được kết quả như sau:
a. Phép lai 1: F₁ x cây I → F_2-1: 298 cây chín sớm : 103 cây chín muộn.
b. Phép lai 2: F₁ x Cây II → F_2-2: 321 cây chín sớm.
c. Phép lai 3: F₁ x Cây III → F_2-3: 203 cây chín sớm : 199 cây chín muộn.

5. Khi xét sự di truyền tính trạng tầm vóc cao, thấp do một gen trên NST thường quy định. Người ta thấy rằng trong một gia đình, ông nội, ông ngoại và cặp bố mẹ đều có tầm vóc thấp, trong lúc bà nội, bà ngoại và anh của người bố, điều có tầm vóc cao, Hai đứa con của cặp bố mẹ trên gồm một con trai có tầm vóc cao, một con gái tầm vóc thấp.
a. Lập sơ đồ phả hệ về sự di truyền tính trạng tầm vóc trong gia đình trên?
b. Xác định kiểu gen của những người trong gia đình về tính trạng này?
c. Xác đinh xác suất để cặp bố mẹ nói trên sinh được:

• Một con tầm vóc thấp.
• Một con tầm vóc cao.
• Hai con tầm vóc thấp.
• Hai con tầm vóc cao.
• Một  con trai tầm vóc thấp.
• Hai con gái tầm vóc cao.