Giải chi tiết câu 10, đề thi chọn HSG tỉnh Quảng Ngãi năm 2017-2018

Ở một loài thực vật, tính trạng màu sắc ho do một cặp gen quy định, tính trạng hình dạng quả do một cặp gen khác quy định. Cho cây hoa đỏ, quả tròn thuần chủng giao phấn với cây hoa vàng, quả bầu dục thuần chủng (P), thu được F1 gồm 100% cây hoa đỏ, quả tròn. Cho các cây F1 tự thụ phấn, thu được F2 gồm 4 loại kiểu hình, trong đó cây hoa đỏ, quả bầu dục chiếm tỉ lệ 9%. Biết rằng trong quá trình phát sinh giao tử đực, giao tử cái đều giống nhau và không xảy ra đột biến. Theo lý thuyết, hãy xác định:

a. Tỉ lệ cây hoa đỏ, quả tròn có kiểu gen đồng hợp tử trong tổng số cây hoa đỏ, quả tròn ở F2.

b. Tỉ lệ cây hoa vàng, quả tròn ở F3 khi cho những cây hoa vàng, quả tròn ở F2 tự thụ phấn.

(Trích câu 10, đề chọn HSG sinh học lớp 12 - Quảng Ngãi năm học 2017-2018)

Hướng dẫn phân tích và giải

Theo đề:
Pt/c: Hoa đỏ, quả tròn × Hoa vàng, quả bầu dục
F1: 100% Hoa đỏ, quả tròn
→ Ta có thể quy ước:
- A : đỏ > a vàng
- B : tròn > b bầu dục
→ Kiểu gen ở F1 dị hợp 2 cặp gen (Aa, Bb).
Cho F1 tự thụ phấn, thu được F2 có 9% hoa đỏ, quả bầu dục (A-,bb)
→ Tỉ lệ kiểu gen đồng hợp lặn (aa, bb) ở F2 = 25% - 9% = 16%
→ Giao tử $\underline{ab}$ = 40% (0,4) → Đây là giao tử liên kết.
→ Kiểu gen của F1 là $\frac{AB}{ab}$ và tần số hoán vị f=20%
(Xem thêm công thức giải nhanh bài tập hoán vị gen)

a. Tỉ lệ cây hoa đỏ, quả tròn đồng hợp tử/tổng số cây hoa đỏ, quả tròn

- Tỉ lệ cây hoa đỏ, quả tròn đồng hợp tử $\left( \frac{AB}{AB} \right)$ ở F2 = 0,4×0,4 = 0,16
- Tỉ lệ cây hoa đỏ, quả tròn (A-,B-) = 0,5 + 0,16 = 6,6
→ Tỉ lệ Đỏ, tròn đồng hợp/Đỏ, tròn = 0,16/6,6 = 8/33

b. Khi cho Vàng, Tròn F2 (aa,B-) tự thụ phấn → Vàng, tròn F3:

- TH1: 1/9 Vàng, Tròn $\left( \frac{aB}{aB} \right)$ tự thụ phấn → F3 = 100%
- TH2: 8/9 Vàng, Tròn $\left( \frac{aB}{ab} \right)$ tự thụ phấn → F3 = 3/4 vàng, tròn : 1/4 vàng, bầu dục.
Vậy tỉ lệ chung = Vàng, trong (TH1) + Vàng, tròn (TH2) = 1/9 + 2/3 = 7/9