Bài tập quy luật di truyền tổng hợp - Trích câu 116 đề tham khảo 2019

Ở ruồi giấm, alen A quy định thân xám trội hoàn toàn so với alen a quy định thân đen; alen B quy định cánh dài trội hoàn toàn so với alen b quy định cánh cụt; alen D quy định mắt đỏ trội hoàn toàn so với alen d quy định mắt trắng. Phép lai P: $\frac{AB}{ab}{{X}^{D}}{{X}^{d}}\times \frac{AB}{ab}{{X}^{D}}Y$, thu được F1 có 5,125% số cá thể có kiểu hình lặn về 3 tính trạng. Theo lí thuyết, số cá thể cái dị hợp tử về 1 trong 3 cặp gen ở F1 chiếm tỉ lệ
A. 28,25%.
B. 10,25%.
C. 25,00%.
D. 14,75%.

Trích câu 116 - Đề tham khảo 2019

Hướng dẫn giải

Theo đề, ta có thể quy ước như sau:
+ A: thân xám >> a: thân đen;
+ B: cánh dài >> d: cánh cụt;
+ D: mắt đỏ >> d: mắt trắng
Từ phép lai 3 cặp tính trạng do 3 cặp gen nằm trên 2 cặp NST quy định : $\frac{AB}{ab}{{X}^{D}}{{X}^{d}}\times \frac{AB}{ab}{{X}^{D}}Y$ ta có thể viết lại 2 phép lai PLĐL như sau: $\left( \frac{AB}{ab}\times \frac{AB}{ab} \right)$$\left( {{X}^{D}}{{X}^{d}}\times {{X}^{D}}Y \right)$hay
+ PL1: $\left( \frac{AB}{ab}\times \frac{AB}{ab} \right)$;
+ PL2: $\left( {{X}^{D}}{{X}^{d}}\times {{X}^{D}}Y \right)$ => F1: $\frac{1}{4}{X^D}{X^D}$ ; $\frac{1}{4}{{X}^{D}}{{X}^{d}}$ : $\frac{1}{4}{X^D}Y$ : $\frac{1}{4}{X^d}Y$ (1).

Theo đề, số cá thể ở đời con (F1) thu được có kiểu hình lặn về cả 3 tính trạng là 5,125%. Mà cá thể lặn về cả 3 tính trạng (aa, bb, $\frac{1}{4}{X^d}Y$ ) ở đời con = $\frac{ab}{ab}\times \frac{1}{4}{{X}^{d}}Y$= 5,125%. Suy ra, tỉ lệ kiểu gen $\frac{{ab}}{{ab}}$ ở F1 = 5,125/0,25 = 20,5%.

Như vậy ở cá thể ruồi giấm cái có xảy ra hoán vị với tần số hoán vị f =18% (lưu ý là ở ruồi giấm hoán vị chỉ xảy ra ở cá thể cái).

Phép lai: ♀ $\frac{AB}{ab}$(f=18%) × ♂$\frac{AB}{ab}$ cho ra kết quả ở đời con F1: 0,205$\frac{AB}{AB}$: 0,41$\frac{AB}{ab}$: 0,205$\frac{ab}{ab}$: 0,045$\frac{AB}{Ab}$: 0,045$\frac{AB}{aB}$: 0,045$\frac{Ab}{ab}$: 0,045$\frac{aB}{ab}$ (2).

Từ (1) và (2), suy ra số cá thể mang kiểu gen dị hợp một trong 3 kiểu gen trên = ĐĐD + ĐDĐ + DĐĐ = 0,41×0,25 + 0,09×0,25 + 0,09×0,25 = 0,1475 (hay 14,75%).

 Lời kết: để giải tốt dạng bài tập quy luật di truyền tổng hợp này các em cần nắm vững tất cả các quy luật di truyền cũng như sử dụng chúng vào việc suy luận để giải bài tập sinh học. Bài tập này bao gồm kiến thức: quy luật phân li, quy luật phân li độc lập, liên kết gen, hoán vị gen, di truyền liên kết gới tính và những nội dung về thể đồng hợp, thể dị hợp và những nội dung nhiều khi ta không để ý như ở ruồi giấm thì hoán vị chỉ xảy ra ở con cái,.... Dạng bài tập tổng hợp này thường đề cập trong đề thi HSG cấp tỉnh của các Sở GD-ĐT. Các em có thể tìm và tham khảo thêm.